12/23/2013

VISITA AOS PETROGLIFOS DAS ANZAS E CONFERENCIA DE ANTONIO REIGOSA

As asociacións Francisco Lanza, Alesancia e Mariña Patrimonio promoveron na tarde do pasado sábado 21 unha visita ao lugar das Anzas, onde se atopa un peculiar xacemento arqueolóxico coñecido dende hai moito tempo como “as pisadas do encanto”, hai pouco inscritas no rexistro administrativo da D. X. de Patrimonio como petróglifos podomorfos. A visita foi guiada por Manuel Miranda, co apoio de Vicente Méndez e Elia Rodríguez, parella entrañable que se adica, na súa finca “As Fadegas”, á producción de horta ecolóxica nese lugar fantástico das Anzas.

O xacemento está ubicado na beira do río Alesancia -oficialmente río Grande- que coincide cunha liña de falla moi visible na parede de pizarra da súa beira esquerda. Nunha repisa natural deste escarpe, pola que pasou tradicionalmente o camiño entre As Anzas e Salcedo, é onde se atopan estas gravuras. A interpretación que tradicionalmente se lle deu a este lugar máxico foi que nel reside un encanto en forma de rapaza loira que ten unha galiña con pitiños de ouro; aquel que pase por este camiño nos días próximos ao San Xoan, pode sufrir o encantamento que o fai desaparecer engulido pola pedra. O certo é que a vecindade tivo sempre bo coidado de evitar pasar polo lugar nos días sinalados polo solsticio de verán, ...por se acaso


As gravuras reproducen, dende o lado norte, pegadas de pes humáns, e dende o sur, pegadas de oso, que parecen encararse no centro da rocha. Desde a arqueoloxía, como todos os petróglifos, resulta arriscado dar explicacións sobre o seu significado, sen dúbida simbolico. Como se explica na web Terrae Antiquae, hai implicacións astronómicas relacionadas co solsticio de verán, e a combinación de pegadas humanas e de oso poderían ter relación coa conversión de home en oso, símbolo da asunción do poder.

Próximo a este lugar, Vicente e Elia ensináronnos outros puntos de interese, un castro situado na márxe dereita do río. Vicente lembra ter entrado co seu tío, hai moitos anos, nunha cova de muros e cuberta de pedra. Aínda é facil ver altos muros parcialmente derruidos pola maquinaria que trazou a pista de acceso a este imponente castro. Tamén nos ensinou unha desas rochas de seixo branco próximas aos xacementos castrexos que algúns arqueólogos interpretan como lugares ceremoniais.

De volta en Ribadeo, a Casa das Letras cedeu xenerosamente o seu coidado espazo multiusos para que Antonio Reigosa, o noso referente cando tratamos do patrimonio inmaterial, nos deleitara repasando algúns dos mitos, lendas e lugares máxicos da Mariña. Como se pode apreciar na súa enciclopedia da fantasía popular, Galicia Encantada, este home é capaz de facernos voar ao mundo dos seres máxicos que a nosa cultura popular ten producido, reproducido e transmitido desde hai miles de anos. Unha herdanza que hoxe nos costa comprender pero que permanece na memoria colectiva, misteriosamente agochados na infinidade de lugares máxicos: nos montes, nas rochas, nos vales, nas fontes, na beiramar,... Antonio deixounos a mensaxe de que temos un inmenso patrimonio mitolóxico, de gran fiabilidade na identificación de xacementos arqueolóxicos que nos aportan información sobre o noso pasado remoto, tan descoñecido como apaixoante.
http://www.flickr.com/photos/97739145@N05/sets/72157638940579716/

12/20/2013

Simboloxía e significado dos relatos míticos e lendarios asociados ao patrimonio cultural da Mariña lucense

Sábado 21 de decembro ás 20h00 na Casa das Letras de Ribadeo, o escritor, investigador e divulgador da mitoloxía popular Antonio Reigosa impartirá a conferencia “Simboloxía e significado dos relatos míticos e lendarios asociados ao patrimonio cultural da Mariña lucense”. Esa mesma tarde, ás 16h30 realizarase unha visita guiada ao petroglifo podomorfo das Pisadas do Encanto nas Anzas – Ribadeo.

12/16/2013

XACEMENTOS ARQUEOLÓXICOS DA MARIÑA. XOIAS DO PATRIMONIO


De forma conxunta, catro asociacións luguesas Cultura do País, ADEGA, Buril e Mariña Patrimonio-, todas elas comprometidas na divulgación e defensa do patrimonio natural, histórico e cultural do país, organizaron un roteiro arqueolóxico con dobre intención: por unha banda dar a coñecer algúns dos sitios arqueolóxicos da Mariña, neste caso relacionados co ouro, e por outra, reivindicar o retorno da colección Álvaro Gil ao Museo Provincial de Lugo, despois de que esta institución pública perdese por sentenza xudicial a súa custodia. Unha sentenza que priva á cidadanía dun patrimonio histórico que nunca debeu caer en mans privadas posto que nos pertence a todos.

Como se está a demostrar cos recentes descubrimentos, A Mariña constituiu na antigüidade un importante centro de produción aurífera, de aí a importancia dos achádegos, especialmente de torques, con que conta esta comarca.

A xornada comezou de mañá coa visita a impresionante mina romana de ouro da Espiñeira, que se estende entre os concellos de Foz e Barreiros, nunha superficie aproximada de 150 hectáreas. Manuel Miranda, presidente de Mariña Patrimonio guiou a visita do grupo, composto dunhas 60 persoas, procedentes da capital lucense e da propia comarca mariñana. A mina da Espiñeira foi unha explotación aurífera de carácter industrial a gran escala, utilizando auga a presión para producir arrastres de terreos aluviais próximos á ría formada polo Masma.

O roteiro continuou en Foz, visitando o castro costeiro do Carreiro que ocupa unha boa extensión do litoral entre as praias de A Rapadoira e Llas. Este castro, que forma parte dun conxunto de tres castros na parroquia de Marzán, ten tamén vestixios de minería romana do ouro, nas súas galerías subterráneas que servían para a exploración de vetas minerais e que saen ao exterior no propio cantil costeiro, perfectamente visible desde o paseo marítimo que atravesa o castro. Deste complexo castrexo procede o torques de Marzán, que custodia o Museo Provincial.

De camiño a Burela, houbo parada no castro de Fazouro, non tanto pola súa relación co ouro, senón por ser este o único escavado e visitable. Xa en Burela, o grupo aproveitou para realizar unha visita aos restos do hipocausto, un sistema de calefacción posiblemente dunha casa romana, que fora descuberto con motivo das obras da nova estrada de acceso ao porto. Procedeuse a limpar o lugar de lixo, materiais plásticos, palets e ata un colchón, que evidencian o vergoñante estado de abandono e deterioro no que se atopa este xacemento, que supostamente debería estar protexido polas administracións responsables, tanto autonómica como municipal.

A xornada rematou pola tarde coa visita ao castro do Cabo e ás coñecidas como “Tetas da Viculeira”, que algúns arqueólogos consideran torres monumentais que sinalan a entrada á fortificación castrexa. Neste lugar, un neto da persoa que atopou a peza máis importante da ourivería mariñana e que forma parte da colección Álvaro Gil, o nomeado torques de Burela, explicou onde foi atopado e outros detalles do achádego. Segundo o seu relato, o torques permaneceu na casa da familia que o atopou un só día, xa que a garda civil o veu reclamar de inmediato. Chama a atención que o seu descubridor recibise unha irrisoria compensación económica para acabar, por avatares fáciles de imaxinar pero difíciles de xustificar, formando parte dunha colección privada á que a legalidade vixente lle outorga unha exclusividade inexplicable que priva á sociedade do seu lexítimo disfrute e aproveitamento cultural.
http://www.flickr.com/photos/97739145@N05/sets/72157638705951365/



Conferencia de Antonio Reigosa e visita guiada ás Pisadas do Encanto nas Anzas.

O vindeiro sábado 21 de decembro ás 20h00 na Casa das Letras de Ribadeo, o escritor, investigador e divulgador da mitoloxía popular Antonio Reigosa impartirá a conferencia “Simboloxía e significado dos relatos míticos e lendarios asociados ao patrimonio cultural da Mariña lucense”. Esa mesma tarde, ás 16h30 realizarase unha visita guiada ao petroglifo podomorfo das Pisadas do Encanto nas Anzas – Ribadeo.
Galicia conta cun importante patrimonio arqueolóxico, así como un gran patrimonio de tradición oral, lendas e relatos míticos. Estes dous elementos están estritamente relacionados; non hai castros, mámoas ou petroglifos que non conten coa súa repectiva lenda de mouros, serpes, tesouros ou encantos.
Esta relación obsérvase nas Pisadas do Encanto das Anzas, onde un vestixio arqueolóxico se xunta con maravillosas lendas e contos de encantos.
Mariña Patrimonio, a A.C. Francisco Lanza e a Asociación Alesancia das Anzas invitan a asistir a esta visita e posterior conferencia impartida polo mindoniense Antonio Reigosa.
A visita guiada sairá ás 16h30 do aparcadoiro municipal de Ribadeo. Despois, ás 20h00, terá lugar a conferencia na Casa das Letras de Ribadeo.

12/11/2013

LIMPEZA DO HIPOCAUSTO ROMANO DE BURELA



 
O domingo, 15 de decembro, as asociacións Buril, Cultura do País, ADEGA e Mariñapatrimonio realizarán o roteiro “Xacementos arqueolóxicos da Mariña. Xoias do Patrimonio”. Con este roteiro preténdese reivindicar a volta da ourivería romana da colección Álvaro Gil ao Museo de Lugo.

Hai uns días dende estas asociacións denunciábase o lamentable estado de abandono no que se atopa o hipocausto romano de Burela, convertido nun vertedoiro de lixo. Como no roteiro tamén se contempla visitar este hipocausto, aproveitarase para limpar e retirar todo o lixo que invade este xacemento. Con esta limpeza queremos amosar a situación real na que se atopa unha parte do noso patrimonio e a falta de interese que amosan os responsables da súa conservación.

12/09/2013

ROTEIRO “XACEMENTOS ARQUEOLÓXICOS DA MARIÑA. XOIAS DO PATRIMONIO”

 
As asociacións Buril, Cultura do País, Adega e Mariñapatrimonio organizamos para o domingo 15 de decembro un roteiro por varios dos xacementos arqueolóxicos da Mariña relacionados coa ourivería prerromana.
A meirande parte da xoiería prerromana de Galiza que chegou até os nosos días procede da Mariña. Un número importante destas xoias mariñás conforman a colección Álvaro Gil, recentemente retirada do Museo de Lugo e levada para unha cámara acorazada en Madrid.
As asociacións arriba citadas agardamos que esta situación se corrixa e regresen axiña ao Museo de Lugo. Para reivindicarmos a súa volta,organizamos este roteiro arqueolóxico polos lugares relacionados coa ourivería da Idade do Ferro na Mariña.
Comezaremos o roteiro visitando as minas de ouro da Espiñeira; posteriormente dirixirémonos a Marzán para ver dous dos seus castros: o do Carreiro e o Cu do Castro, onde se atopou o coñecido torques de Marzán. Trala visita do castro de Fazouro, desprazarémonos a Burela coas visitas ao hipocausto e ao castro de Castrelo.
En Burela teremos unha comida de confraternización.
Remataremos o roteiro na zona d´Os Castros e ás Tetas da Vinculeira, onde apareceron o torques e a arracada de Burela.
 
Os puntos e horas de encontro son:

DENDE LUGO:
9h30. Diante da facultade de Maxisterio (Avda. Reimundo de Borgoña, antigo Ramón Ferreiro).
O prezo é de 10€ para socios e 15€ non socios, e inclúe o autocarro a comida e o roteiro. A inscrición en: culturadopais@gmail.com. Inscribirse antes do 11 de decembro.

DENDE A MARIÑA:
11h15. Cruz do Lobo – Barreiros (O Asador ).
O prezo é de 10 euros para socios, 12 euros para non socios, inclúe a comida e o roteiro.
A inscrición en: ccburil@gmail.com ou nos teléfonos 619553236 ( Miguel) 616995013 (Roberto). Inscribirse antes do 12 de decembro.

12/04/2013

CATRO ASOCIACIÓNS PIDEN A PROTECCIÓN DO HIPOCAUSTO ROMANO DE BURELA, FRONTE O SEU ABANDONO

Esta xoia da arqueoloxía corre o risco de desaparecer, de non tomárense as medidas necesarias para a súa protección.
Burela, 04 de decembro de 2013.- O Colectivo Cultural Buril, a asociación Cultura do País, ADEGA e Mariñapatrimonio veñen de presentar no Servizo de Patrimonio da Xunta un escrito denunciando o lamentable estado de degradación e abandono no que se atopa o xacemento arqueolóxico de Castrelo, no concello de Burela.
Os hipocaustos son sistemas de calefacción empregados polos romanos para quentaren os balnearios e mesmo as súas mansións. O hipocausto romano de Burela, foi atopado no ano 2004 nas proximidades do que ía ser a nova estrada de acceso ao porto. Con motivo da escavación arqueolóxica realizada nunha parte do xacemento, saíron á luz varios muros e estancias dun hipocausto, así como diversos materiais de época romana.
Transcorridos nove anos dende esta intervención arqueolóxica, os restos arqueolóxicos atópanse nun lamentable estado de degradación e sen ningún tipo de protección.
O sitio arqueolóxico está a sufrir o desgaste propio das inclemencias meteorolóxicas, a vexetación apropiouse do xacemento, os tixolos das columnas do hipocausto e outros materiais arqueolóxicos están a ser espoliados e mesmo se está a utilizar este ben patrimonial como entulleira para o lixo.
As asociacións arriba citadas demándanlle á Xunta de Galiza que cumpra e que faga cumprir a lei de Patrimonio na que se recolle que:
Tódolos bens que integran o patrimonio cultural de Galiza gozarán das medidas de protección
Os propietarios, están obrigados a conservalos, coidalos e protexelos debidamente para aseguraren a súa integridade e evitaren a súa perda, destrución ou deterioración.
Os poderes públicos garantirán a protección, a conservación e o enriquecemento do patrimonio cultural de Galiza.
En Galiza acabamos de perder, agardamos que só sexa temporalmente, a ourivería prerromana da colección Álvaro Gil, entre a que se atopa o torques de Burela. Non podemos permitir que outra xoia da arqueoloxía de Burela, como é o hipocausto romano do Castrelo, desapareza para sempre por mor da desidia dos que teñen a obriga de protexela.