O sitio arqueolóxico atopábase acochado pola maleza dende había décadas.
Despois de varios días de duro traballo rozando no monte, os resultados non puideron ser mellores;
debaixo do gran abrigo rochoso, preto de onde mana a fonte de Augas
Santas, foi localizada a antiga ermida de Sancti Stephani de Aquis
Sanctis, é dicir, de Santo Estevo de Augas Santas ou Santo Estevo do
Ermo, como se coñece na actualidade.
Grazas á roza da maleza, os
veciños localizaron os muros da antiga ermida (século IX) e o que poden
ser as casetas onde vivían as ermitás de Santo Estevo. O 25 de febreiro
de 1699 foi enterrada Dominga Salgueyra, a derradeira das ermitás que
viviron neste lugar, no cemiterio de Santo Estevo. O mencionado
cemiterio tamén foi localizado, como o proba a existencia de varias
tumbas situadas no talude que deixou a apertura dunha pista feita hai
doce anos para sacar madeira.
Tras a solicitude da Irmandade Santo
Estevo e de MariñaPatrimonio, os restos do antigo Santo Estevo foran
incluídos por Patrimonio en 2013 no Inventario de Xacementos
Arqueolóxicos. Aínda que daquela resultara imposible acceder aos restos
debido á maleza, a documentación antiga e o testemuño dos veciños
confirmaban a existencia deste xacemento.
A roza que se realizou
recentemente neste sitio arqueolóxico contou coa autorización da
Dirección Xeral de Patrimonio e do propietario do monte, a quen lle
agradecemos a súa boa disposición e a súa colaboración. Os montes
de eucalipto que rodean a actual capela e a súa fraga están totalmente
abandonados. A abundante maleza pon en perigo, en caso de incendio
forestal, este espazo natural, cultural e relixioso. Este perigo foi o
que moveu aos veciños e ás asociacións Irmandade Santo Estevo e
MariñaPatrimonio a asumir a limpeza do monte. Con este
redescubrimento sae á luz un importante patrimonio, que merece ser
estudado e conservado en beneficio de toda a sociedade. Sería desexable
que as administracións públicas se implicasen máis na súa recuperación;
mentres isto non ocorra, veciños e asociacións seguiremos dando
pequenos pasos para pór en valor o noso patrimonio. Ligazón para as fotos: https://www.flickr.com/photos/97739145@N05/sets/72157639687224914/with/11905782595/
