Os citados informes contrastan
cos elaborados polo Servizo de Patrimonio de Lugo para intentar
descatalogar o xacemento arqueolóxico, que impedía a expansión
dunha canteira.
Ó
redor do Castro da Trinidade 2
No
ano 2016 o Servizo de Patrimonio Cultural de
Lugo informaba a favor da descatalogación do xacemento
arqueolóxico do Castro da Trinidade – Flores, que fora catalogado
en 1991 pola Dirección Xeral de Patrimonio. O castro, situado entre
os concellos de Mondoñedo e Lourenzá, figura no catálogo de
Patrimonio como dous xacementos distintos: o Castro da Trinidade
(GA27030022) e o de Flores (GA27027012), a pesar de que todos os
datos indican que se trata de un só xacemento. Debido a que a
tramitación para dar de baixa o xacemento, fíxose dunha forma non
acorde coa legalidade, na opinión de ADEGA e Mariña Patrimonio,
ambas asociacións puxeron
en coñecemento da Fiscalía en setembro de 2018 a actuación do
Servizo de Patrimonio de Lugo así como a posible destrución deste
ben patrimonial polos labores extractivos de Canteiras Santa Cecilia.
ADEGA
e Mariña Patrimonio sorpréndense de que o Servizo de Lugo
argumentara que
non
atopaban probas abondo consistentes que determinasen a existencia do
sitio arqueolóxico: “...semella que as
probas para determina-la existencia de ambos elementos non son moi
seguras”,
cando
tiña á súa disposición como mínimo seis
informes que probaban
a existencia do Castro Trinidade-Flores.
As citadas asociacións consideran
que había probas documentais de abondo sobre a existencia do
xacemento, polo que non se entende que o Servizo de Patrimonio de
Lugo iniciara un proceso para a súa descatalogación.
A continuación achegamos un resumo
da documentación obtida da Dirección Xeral de Patrimonio que
confirma a existencia do xacemento:
1º
1991
Ficha
do Inventario da Dirección Xeral do Patrimonio
Na
ficha do Inventario da Dirección Xeral do Patrimonio sobre o castro
da Trinidade (GA27030022), elaborada polo arqueólogo Juan Carlos
López, pódese ler:
“Croquis
e descrición: En
superficie non se observa nada, inda que a súa situación fai
pensar nun xacemento de carácter defensivo...
Estado
actual:
Vexetación:
monte baixo
Destrución
e alteracións: “
(o
apartado aparece en branco).
Desta información podemos
concluír que estamos ante un xacemento defensivo, cuberto de
monte baixo, sen alteracións nin destrución.
Polo
que respecta á ficha do castro de Flores (GA27027012), realizada na
mesma data polo mesmo arqueólogo, lese: “
por mor do seu uso como canteira non queda case nada do xacemento”.
O arqueólogo
Juan Carlos López fálanos de dous castros; na actualidade todos os
datos apuntan a que se trata de un único castro. Asi mesmo, a
información que temos indican que a canteira á que o arqueólogo
fai referencia, e que data dos anos 50, non estaría no castro.
Concretamente, na delimitación do xacemento que aparece no PXOM
e no Plan Básico Autonómico, a canteira está fóra dos límites
do Castro da Trinidade-Flores.
2º
1998
Informe
de control arqueolóxico do gasoducto Ribadeo- Vilalba
No
control arqueolóxico do equipo dirixido por Felipe Criado Boado
pódese ler que o castro de Flores GA27027012 é un “castro
circular con parapeto muy alterado” e que “el
yacimiento tiene 110m de diámetro”. Neste exhaustivo
informe arqueolóxico, de 173 páxinas, recolle todos os xacementos
da contorna do gasoducto. No Monte da Trinidade só fala dun castro,
non de dous e denomínao Castro de Flores, pero sobre o mapa sitúao
onde a DXPC ubica o Castro da Trinidade; polo tanto, ubícao lonxe da
canteira dos anos 50.
En
conclusión, os arqueólogos en 1998 viron un só castro, viron o
parapeto e mediron o castro. Non falan de que estea alterado por
ningunha canteira.
3º
2000
Prospección
arqueolóxica intensiva
En
xaneiro de 2000 o arqueólogo Simón Pena Basso firma un informe da
prospección intensiva para avaliar a posible afectación do castro
polo inicio dos traballos mineiros. Simón Pena fala do castro como
un só xacemento: “el yacimiento GA27030022 Monte de
Trinidade o Castro de Flores...” O arqueólogo asegura que
a canteira non vai afectar o xacemento: “el frente desta
explotación localizada al S, ya abierto, entra en conflicto con el
área de protección del yacimiento GA27030022 Monte de Trinidade o
Castro de Flores, pero no implica
ningún impacto sobre el yacimiento ya que este se encuentra a una
distancia considerable”.
O arqueólogo non fai ningunha
mención sobre a existencia dunha canteira antiga que afectase o
xacemento.
Sobre
esta prospección o arqueólogo do Servizo Técnico de Arqueoloxía
da DXPC, Rafael Penedo Romero, di: “a
prospección arqueolóxica permitiu documentar a existencia de un
xacemento arqueolóxico
(GA2730022) e un elemento etnográfico (Calera) no
ámbito da explotación.”
Como di o
técnico da DXPC, a prospección permitiu documentar un castro
na contorna; non fala de dous castros nin menciona ningún tipo de
afectación.
4º
2007-2008
Control
arqueolóxico autovía A-8.
Promovido
polo Ministerio de Fomento, a Dirección General de Carreteras e a
empresa Acciona, e baixo a dirección da arqueóloga Eva Castro,
realízase un control arqueolóxico de seguimento da autovía A-8. Na
información relativa ao Castro de Flores GA27027012 lemos: “no
que respecta ó que se pode ver a simple vista temos
un parapeto-muralla ó redor da croa, está
bastante desfeita e outro similar localízase a media ladeira. O foso
tamén se intúe aínda que a vexetación neste momento impide velo
moito mellor”.
Nos
pés de foto das imaxes que acompañan o informe lemos: “caída
dende a muralla cara ó foso do xacemento arqueolóxico” / “restos
da muralla do castro na parte máis alta do mesmo” / “restos mal
conservados dalgunha estrutura do castro”.
Polo tanto, a arqueóloga Eva
Castro no 2007-2008 viu e certificou a existencia do castro,
parapetos ou murallas e mesmo fotografou todos estes elementos.
5º
2008
Informe
arqueolóxico do Concello de Mondoñedo.
En
febreiro de 2008, tras unha denuncia, o arqueólogo do Concello de
Mondoñedo, Abel Vigo, despois de visitar o xacemento e de atopar
diferentes materiais arqueolóxicos no Castro da Trinidade, elabora
un informe onde se le:
“...
o lugar indicado, no que se están a realizar traballos de
explotación de canteira a ceo aberto corresponde cun xacemento
catalogado pola Dirección Xeral de Patrimonio“.
“...os
restos cerámicos, a pesar de ser de tradición local, poderían
adscribirse ao que puidera ter sido un poboado de época castrexa”
.
“No
transcurso da inspección atópase restos cerámicos, metais e ósos
nas acumulacións de terra lateral dunha pista”.
“A
cerámica recuperada é de producción local (…) a cultura material
recuperada parece adscribirse á cultura castrexa”.
“As
decoracións incisas lineais son típicas da zona para a época
castrexa e as reticuladas bruñidas son un exemplo bastante
abondoso”.
“As
pezas(...) non son sospeitosas de ter sido movidas á zona dende
outro lugar”.
Neste
informe Abel Vigo non fai referencia ao
machado votivo con representación de torques, aínda que
si o inclúe na reportaxe fotográfica.
Como
este sitio arqueolóxico está empezando a verse afectado pola
actividade ilegal da canteira, o mesmo arqueólogo aconsella:
“considero
que se debería de suspender a actividade extractiva ou calquera
outra que puidese afectar o lugar onde apareceron os restos”.
Seguindo estes consellos, o Concello en 2008 paralizou as actividades
da canteira na zona protexida.
En conclusión, o arqueólogo
Abel Vigo fálanos dun lugar catalogado pola DXPC, onde aparecen
restos arqueolóxicos da época castrexa e na que se deberían
paralizar as actividades da canteira.
En
2016 Abel Vigo realiza, xunto cos técnicos do Servizo de Lugo, unha
nova inspección no xacemento. No informe elaborado trala inspección,
este arqueólogo asegura: “tras as últimas visitas ao lugar
hai que dicir que a
día de hoxe non hai restos evidentes dun
xacemento arqueolóxico na zona” e recomenda: “
visto todos estes antecedentes recoméndase que se remita o presente
informe á Dirección Xeral de Patrimonio para que proceda, se o
considera oportuno, á descatalogación destes lugares, pois hoxe
non hai indicios de que
exista ningún vestixio arqueolóxico”.
“a
día de hoxe non hai restos”
“hoxe
non hai indicios”
Como
interpretar estas afirmacións? Non hai xacemento e nunca o houbo
ou non hai a día de hoxe xacemento, pero habíao antes de que
desaparecera pola canteira?
Se nunca existiu o castro, Juan
Carlos López, Felipe Criado, Simón Pena, Rafael Penedo, Eva Castro,
Abel Vigo (no 2008) e Anxo López estaban equivocados.
E se o castro existía e a
canteira o destruíu, a obriga do arqueólogo municipal sería
denunciar os feitos diante da Dirección Xeral de Patrimonio
no canto de solicitar a baixa no Catálogo deste ben
patrimonial.
6º
2016
Ficha
do Castro da Trinidade do PXOM de Mondoñedo
Manuel
Anxo López Felpeto Gómez recolle na ficha do Castro da Trinidade,
que figura no PXOM de Mondoñedo, que o denominado “GA27030022
Trinidade, Monte da Trinidade, Castro da Trinidade é un asentamento
fortificado/castro” que “abrangue unha superficie de 2Ha”
e “en boa parte afectado por unha canteira”(refírese
á canteira actual). O arqueólogo dálle unha protección de
Grao II e grafía no plano a situación do xacemento e a súa área
de protección.
A área do
castro grafiada polo arqueólogo unifica nun só castro o que para a
DXPC serían dous e sitúa a canteira
antiga fóra dos límites do castro,
polo que non afectaría o xacemento.
Dende
ADEGA e Mariña Patrimonio consideran que estes informes
arqueolóxicos
en poder da Consellería de Cultura proban, sen ninguha dúbida, a
existencia do Castro da Trinidade en Mondoñedo e que a Conselleria
deberia explicar por que o Servizo de Patrimonio de Lugo intentou
descatalogar este xacemento arqueolóxico.
Sem comentários:
Enviar um comentário